Πουκεβίλ, Φρανσουά Σαρλ Iγκ Λοράν

(Pouqueville, Mερλερό, Nορμανδία 1770 – Παρίσι 1838). Γάλλος διπλωμάτης, λόγιος, φιλέλληνας και περιηγητής του ελληνικού χώρου. Σπούδασε ιατρική στο Παρίσι και από επιστημονικό ιατρικό ενδιαφέρον ακολούθησε, μαζί με τον δάσκαλό του Α. Ντιμπουά, τον Ναπολέοντα στην εκστρατεία της Αιγύπτου (1798). Επιστρέφοντας από την Αίγυπτο στην πατρίδα του πιάστηκε αιχμάλωτος στις ακτές της Καλαβρίας από Αλγερινούς πειρατές, οδηγήθηκε σιδηροδέσμιος στην Πύλο και φυλακίστηκε στην Τριπολιτσά. Χάρη όμως στις υπηρεσίες που προσέφερε στους Τούρκους ως γιατρός, κατόρθωσε να αποκτήσει κατά τη δεκάμηνη παρουσία του στην Πελοπόννησο, σχετική ελευθερία κινήσεων, γεγονός που του έδωσε την ευκαιρία να κάνει τις πρώτες του παρατηρήσεις και τις όχι ακόμα συστηματικές μελέτες του πελοποννησιακού περιβάλλοντος. Οι στενοί δεσμοί που δημιούργησε με τον Μόρα-βαλεσή Μουσταφά πασά δεν εμπόδισαν τη μεταγωγή του πάντοτε αιχμάλωτου Π. στην Κωνσταντινούπολη και τη φυλάκισή του, για άλλα 2 χρόνια, στο Γεντί Κουλέ (Επταπύργιο). Από την οδυνηρή περιπέτειά του (1798 – 1801) προήλθε η γνώση του Π. της νέας ελληνικής γλώσσας, η σύνθεση μερικών, φιλελληνικού μάλλον χαρακτήρα, στιχουργημάτων και προπάντων η συγγραφή του πρώτου περιηγητικού έργου του, του πεντάτομου, αλλά άνισου Ταξιδιού στο Μοριά, στην Κωνσταντινούπολη, στην Αλβανία και σε πολλά άλλα μέρη της Oθωμανικής αυτοκρατορίας (Παρίσι 1805). Το έργο αυτό, που εκτός από την περιγραφή των χωρών, περιείχε και παρατηρήσεις για τα πολιτικά ζητήματα της Ανατολής, γνώρισε μεγάλη επιτυχία και έγινε ίσως η αιτία για τον διορισμό του Π. από τον Ναπολέοντα ως επίσημου διπλωματικού εκπροσώπου της Γαλλίας στην αυλή του Αλή πασά των Ιωαννίνων. Στα Ιωάννινα ο Π. έμεινε περίπου 10 χρόνια (1805-15), συνδέθηκε με τον σατράπη της Ηπείρου και γνώρισε από κοντά τα προβλήματα των Ελλήνων της περιοχής και τα πρώτα επαναστατικά τους κινήματα (Βλαχάβας). Εκτός από τις παρατηρήσεις αυτές, ο Π. ανέλαβε, με επίσημη εξουσιοδότηση, τη συλλογή αρχαιολογικού υλικού και τη μελέτη της παραγωγής, των ηθών και της ζωής των Ελλήνων και μουσουλμάνων κατοίκων της βορειοδυτικής Ελλάδας. Δύο χρόνια μετά τη λήξη της θητείας του στα Ιωάννινα ο Π. διορίζεται πρόξενος της χώρας του στην Πάτρα. Το 1820 δημοσιεύτηκε στο Παρίσι το νέο πεντάτομο έργο του Ταξίδι στην Ελλάδα, που περιέχει υλικό αρχαιολογικό, έκθεση των ιστορικών γεγονότων της Ελλάδας της εποχής εκείνης, κυρίως της Ηπείρου κατά τη διακυβέρνησή της από τον Αλή, μεγάλη συλλογή δημοτικών τραγουδιών, στατιστικά στοιχεία για τον ελληνικό πληθυσμό και την οικονομική ζωή του τόπου, περιγραφές των ηθών και των εθίμων, έκθεση για την πανίδα της χώρας και άλλες ανάλογες πληροφορίες. Η εξαιρετική υποδοχή που έγινε στο έργο αυτό οδήγησε τον Π. στη συγγραφή μιας τετράτομης ιστορίας της Eλληνικής Eπανάστασης της Ιστορίας της αναγέννησης της Ελλάδας, στην οποία περιλαμβάνεται εξιστόρηση των γεγονότων από το 1740 μέχρι το 1824, που είναι και το έτος της έκδοσης του έργου. Οι εργασίες αυτές και η εντύπωση που προκάλεσαν στο γαλλικό, αλλά και στο ευρωπαϊκό γενικά κοινό (μεταφράστηκαν και σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες, ιδίως η Ιστορία του), του επέτρεψαν να εκλεγεί μέλος του Γαλλικού Ινστιτούτου (1827). Το 1835 ο Π. αναλαμβάνει να δώσει άλλη μία ελληνικού ενδιαφέροντος εργασία, η οποία όμως αναφέρεται τώρα σχεδόν αποκλειστικά στην κλασική Ελλάδα (δημοσιεύτηκε από τον εκδοτικό οίκο Ντιντό (Didot) στη σειρά L’Univers (Ιστορία και περιγραφή όλων των λαών). Άλλα 2 ανώνυμα δημοσιεύματα (σχετικά με τον Αλή Πασά), που δημοσιεύτηκαν το 1820 και το 1822, αποδίδονται στον Π., ο οποίος εξάλλου, εκτός από τα συνθετικά του έργα, συνέταξε πλήθος άρθρων και μικρών μονογραφιών για τους Έλληνες και την αρχαία και νεότερη Ελλάδα. Το συγγραφικό έργο του Π. πρέπει να εξεταστεί σε συνδυασμό με τις τότε επικρατούσες απόψεις για το παρελθόν, το παρόν και το πολιτικό μέλλον του ελληνικού έθνους. Ο Π. δεν αναζητεί, όπως άλλοι ομοεθνείς του, τα στοιχεία που συνδέουν την κλασική αρχαιότητα με τη νεότερη Ελλάδα, αλλά επιδιώκει να αποδείξει ότι η νεότερη ελληνική πραγματικότητα περιέχει τα χαρακτηριστικά που μας οδηγούν κατευθείαν στο κλασικό της παρελθόν. Και παρότι οι θέσεις του σήμερα δεν μπορούν να κριθούν πάντοτε με επιείκεια από τον αμερόληπτο μελετητή, εύκολο είναι ωστόσο να φανεί ότι είναι από τις περισσότερο ενδιαφέρουσες της εποχής του. Είναι μάλιστα αναμφισβήτητο ότι το έργο του Π. δεν βρήκε μόνο καρποφόρα απήχηση στον ελληνικό κόσμο του καιρού εκείνου, αλλά επηρέασε βαθιά και το ευρωπαϊκό φιλελληνικό κίνημα, κυρίως στις χώρες της δυτικής Ευρώπης. Ο Γάλλος Πουκεβίλ (1770 – 1838).